Etyemezler Kimdir?
Malazgirt savaşı öncesi ve sonrasında Anadoluya erenler, dervişler, şeyhler ve Türkmen gönül erleri gelmiştir. Bunlar Anadoluyu Türkleştirmiş ve İslamlaştırmışlardır. Aynı zamanda inanç, yaşam tarzlarını korumuş ve yaymışlardır. Bunlardan ilgici çekici ve garip sayılabilecek olanlarından biri de Etyemezlerdir. Etyemez adı bir taraftan Türklerin eski dinleri arasında yer alan Budizm ve Manihaizm’in etle ilgili inançlarını, diğer taraftan da Budizm ve Manihaizm de içinde olduğu Hint-İran mistisizminden etkilenerek dünyayı umursamayan Kalenderîleri çağrıştırmaktadır. Etyemez adının kullanılmasında ismin Hucurat Suresi’nin 12. ayetinde geçen ‘’Gizlilikleri araştırmayın, birbirinizin gıybetini yapmayın; herhangi biriniz, ölmüş kardeşinin etini yemekten hoşlanır mı?’’ kısmından geldiğine dair bazı iddialar var. Etyemezler, et yemeyi haram olarak kabul etmeyip et yemenin kalbi katılaştırdığı ve nefsi güçlendireceğini düşünerek et yemezlerdi. Etyemezler bir bakımı heterodoks dervişlerdir ve geçmişin vegan sufileridir. Heterodoks dervişlerle hareket eden diğer gruplar gibi, Etyemezlerle hareket edenlerden veya soylarından gelenlerden bazıları zamanla Alevî-Bektaşî geleneği içinde yer almıştır. Etyemez köylerinde rastlanan dede, seyyid, şeyh, molla ve fakih gibi unvanlar köy halkının Etyemez şeyhlerle olan yakınlıklarını ve tasavvufî geçmişlerini göstermektedir.
(İstanbul Etyemezler Kadem-i Şerif Tekkesi)
Etyemezler Anadoluda Nerelerde Bulundular?
Et Yemezler tekkesi mensupları gerçekten vejeteryandır. Anadolu’da Et Yemez tekkeleri oldukça yaygındır. Öyle ki Et Yemez tekkelerinin olduğu bazı köyler Peynir Yemezler diye de bilinmektedir. Etyemezler şehirleşmiş ve mahaller oluşturmuşlardır. Etyemez köyleri Osmanlı ve sonrasında varlığını korumuştur. Bunlardan en meşhuru Samsun Terme Etyemezler Köyüdür. Diğer etyemezler köyleri ise İstanbul, Kastamonu, Kütahya, Yozgat, Kayseri, Sivas/Kangal ve Samsun/Bafra'da mevcuttur. Günümüzde etyemezlik kültürü son bulmuş, bu dini ve kültürel inanış tarihi kayıtlarda ve adı Terme Etyemezli köyünde kalmıştır...
Kaynak:
Sadullah GÜLTEN, "Heterodoks Dervişler ve Aleviler"
